Als trotse grootouder wilt u natuurlijk niet dat uw oogappeltjes iets te kort komen. Veel oma’s en opa’s doen dan ook schenkingen. Bij een vooroverlijden binnen de drie jaar, moet het kleinkind daar echter successierechten op betalen. Gevolg? Een deel van het schenkingsgeld verdwijnt als sneeuw voor de zon uit de portefeuille. Gelukkig bestaan er ook heel wat andere methodes om uw zuurverdiende centen naar de rekening van uw lievelingetjes over te maken. Al gehoord van generation skipping?
Generatiespringen
Generation skipping of generatiespringen is een toepassing die zowel bij erfeniskwesties als bij schenkingen voorkomt. Een voorbeeld: wanneer uw ouders sterven, kunt u ervoor kiezen om hun nalatenschap volledig te verwerpen, waardoor uw kinderen erfgenaam van uw ouders – hun grootouders – worden. Of u kunt opteren om de erfenis te aanvaarden, maar het geërfde bedrag via een doorgeefschenking aan uw kinderen te bezorgen. Dat kan enkel onder bepaalde voorwaarden en binnen een specifieke periode na het overlijden van uw ouders. Het voordeel van deze laatste optie? U kunt de erfenis vrij van schenkbelasting doorgeven aan uw kinderen.
Testament of levensverzekering?
Maar wat als u graag zélf een generatiesprong wilt doen ten voordele van uw kleinkinderen, zonder daarvoor te moeten vertrouwen op de goodwill van uw erfgenamen? In dat geval kunt u uw kleine kapoenen opnemen in uw testament. Zij worden dan ‘bijzondere legatarissen’ genoemd. Testamenten te omslachtig? Dan bestaat er ook de mogelijkheid om een levensverzekering af te sluiten, waarbij u uw kleinkinderen aanduidt als begunstigden bij uw overlijden. Op die manier verleent u hun het recht om het overlijdenskapitaal bij de verzekeraar op te eisen.
Eén levensverzekering of afzonderlijke levensverzekeringen?
Kroostrijke familie? Het is niet per se nodig om voor ieder kleinkind een afzonderlijke levensverzekering af te sluiten. Eén levensverzekering waarbij u al uw kleinkinderen aanduidt als begunstigden, behoort namelijk ook tot de mogelijkheden. Die formule heeft zelfs een groot voordeel: alle personen die bij uw overlijden kleinkinderen zijn, hebben een gelijk recht op uitkering, zélfs als ze nog niet geboren waren op het moment dat u de begunstigdenclausule opstelde.
Toch is een levensverzekering per kleinkind ook het overwegen waard. Waarom? Omdat het onmogelijk is om op voorhand te weten welke leeftijd uw kleinkinderen zullen hebben bij uw overlijden. Zullen ze al oud genoeg zijn om op gepaste wijze met het verkregen kapitaal om te gaan? Wanneer u per kleinkind een afzonderlijke verzekering afsluit, beschikt u over de mogelijkheid om hen als ‘verzekerd hoofd’ aan te duiden. In dat geval ontvangen zij de uitkering pas wanneer zij een vastgestelde leeftijd – bijvoorbeeld 25 jaar – bereiken. En geen zorgen: als u zou overlijden vóórdat uw kleinkind 25 jaar oud is, verandert dit niets aan het verhaal. De polis blijft dan gewoon doorlopen tot de opgelegde leeftijd is bereikt.
Kiest u voor de individuele levensverzekering per kleinkind? Vergeet dan niet opnieuw een dergelijke verzekering af te sluiten indien er een later geboren kleinkind zou volgen.
Fiscale voordelen
Even samenvatten. Als grootouder kunt u dus een levensverzekering ten gunste van uw kleinkind afsluiten, eventueel met vastgelegde einddatum. Maar wat is daar nu het fiscale voordeel van?
Vroeger was deze methode minder populair, omdat het begunstigde kleinkind onmiddellijk bij overlijden van de grootouder werd belast, zelfs wanneer er op dat moment nog geen uitkering plaatsvond (bijvoorbeeld omdat de afgesproken leeftijd nog niet was bereikt). In 2017 is Vlaanderen van dat principe afgestapt. Sindsdien wordt er een ‘wait and see’-regel gehanteerd: het kleinkind zal pas belast worden wanneer hij of zij ook werkelijk het kapitaal ontvangt. Met andere woorden: hij of zij moet niet de eigen spaarrekening plunderen om de erfbelastingen te kunnen betalen voor het kapitaal van de overleden grootouder.
Bent u nog in leven op de einddatum – de 25ste verjaardag van uw kleinkind, zoals in ons voorbeeld? Dan hoeft uw kleinkind zelfs helemaal geen erfbelasting te betalen, tenzij u binnen de drie jaar na de uitkering zou overlijden. Verder betaalt uw kleinkind géén successierechten wanneer u een bedrag van maximaal 12.500 euro via levensverzekering overmaakt. Met andere woorden, twee grootouders kunnen samen 25.000 euro schenken per kleinkind. En dat allemaal vrij van erfbelasting.